Cudzysłów przyprawia o ból głowy z dwóch powodów (ale na szczęście głównie mnie :-)). Po pierwsze miewamy trudność z odmianą tego słowa, a po drugie nie zawsze potrafimy poprawnie zastosować tę parę znaków interpunkcyjnych w pisowni.
Deklinacja słowa „cudzysłów” może być kłopotliwa, dlatego poniżej serwuję odmianę przez przypadki. Dodatkowo załączam „słowo rów”, które odmienia się identycznie i powinno nam się nasuwać zawsze, kiedy pojawi się wątpliwość przy gimnastyce słownej związanej z cudzysłowem. W odmianie przez przypadki cudzysłów = rów.
(kto? co?) cudzysłów (rów)
(kogo? czego?) cudzysłowu (rowu)
(komu? czemu?) cudzysłowowi (rowowi)
(kogo? co?) cudzysłów (rów)
(z kim? z czym?) z cudzysłowem (z rowem)
(o kim? o czym?) o cudzysłowie (o rowie)
Dodatkowo, proponuję jeszcze jedno porównanie, ale tylko dla miejscownika, bo właśnie z cudzysłowem mamy kłopot najczęściej. „Z cudzysłowem” bo „ze słowem”.
Błędna odmiana słowa „cudzysłów” bierze się zapewne z porównania go do słowa „przysłowie”: przysłowia, ale cudzysłowu oraz z przysłowiem, ale z cudzysłowem. Jednak pamiętajmy, że „przysłowie” jest rodzaju nijakiego, a „cudzysłów” męskiego, dlatego odmianę cudzysłowu jest analogiczna do odmiany równie męskiego rowu, a nie nijakiego przysłowia.
Odrębną kwestią jest zastosowanie znaków interpunkcyjnych cudzysłowu w piśmie. W polskiej interpunkcji najczęściej stosujemy cudzysłów apostrofowy: „”, chociaż funkcjonuje również cudzysłów ostrokątny: » « lub « ».
Cudzysłów z ostrzami skierowanymi do środka służy do zapisu cytatów zagnieżdżonych, czyli np. „Kunegunda rzekła do Zygmunta: »Skąd wiedzieć wszystko, komu bije dzwon «”. Ostrza skierowane na zewnątrz stosowane są najrzadziej, głównie w publikacjach naukowych lub słownikach dla wyodrębnienia znaczeń.
Nade wszystko pamiętajmy, aby nie nadużywać cudzysłowów. Nie ma potrzeby ujmowania w cudzysłów słów potocznych, np. Policjant wlepił mi mandat - OK, Policjant „wlepił” mi mandat - błąd. Bez cudzysłowu piszemy również związki frazeologiczne, jak na przykład: Nasi sąsiedzi od zawsze drą koty - OK, Nasi sąsiedzi od zawsze „drą koty” - błąd.
Czyż stosowanie cudzysłowów nie jest proste jak drut?
wtorek, 16 czerwca 2009
Subskrybuj:
Komentarze do posta (Atom)
Posty
Całkiem praktyczne rady. A co powiesz na stosowane powszechnie w internecie apostrofy jako zamiennika cudzysłowu, lub też, tak jak ja to robię, jako lżejszej jego formy. Według mnie słowo ujęte w apostrofy nie zwraca na siebie uwagi tak bardzo i można go używać przy słowach potocznych. A tak na marginesie mówiąc, dla mnie słowo rów jest hmm... zabawne ;P
OdpowiedzUsuńJeszcze coś - jak żem ;) w zamierzchłych czasach pisał pracę magisterską i posiłkowałem się głównie pracami naukowymi z Irlandii, to w tekście często cytaty były oznaczone nie cudzysłowami tylko slashem (lub backslashem, nie pamiętam). A tak swoją drogą to czy mogę tak sobie spolszczyć pisząc "slashem"? :)
OdpowiedzUsuńJeśli chodzi o stosowanie apostrofów - uważam, że nie ma takiej potrzeby. To właśnie cudzysłów służy do oznaczania cytatów lub wyodrębniania definicji.
OdpowiedzUsuńW języku polskim stosuje się natomiast pojedynczy apostrof dla zastąpienia np. cyfr w zapisie roku: zamiast 2009 możemy zapisać '09.
Apostrof sprawdza się również przy odmianie obcojęzycznych nazwisk, które w zapisie zawierają głoski nieme, np. de Gaulle --> de Gaulle'a. Jednocześnie pamiętajmy, że jeśli samogłoska na końcu nazwiska jest wymawiana, przy odmianie apostrof jest zbędny, np. Linde --> Lindego.
Jeśli chodzi o slash, czyli po polsku ukośnik, to również jest to znak interpunkcyjny z języka angielskiego. Ponownie - w funkcji cydzysłowu proponuję używanie polskich, sprawdzonych znaków.
Teoria teorią, a życie życiem. Pozostanę przy swoich apostrofowych, praktycznych przyzwyczajeniach.
OdpowiedzUsuńBardzo przydatne, a ta odmiana to rzeczywiście daje do myślenia :-)
OdpowiedzUsuńczemu tu nie ma 7 przypadków?
OdpowiedzUsuń